نوشته شده در 89/4/17:: 12:22 عصر

13 تلاوت زیبا با صدای شیخ طه الفشنی

1 - اعراف

2 - انعام

3 - انفال

4 - انفال - نصر

5 - انفال

6 - قصار السور

7 - غافر

8 - لقمان

9 - لقمان

10 - نمل

11 - صافات - صاد

12 - طور - نجم

13 - تحلیل تلاوت سوره هود استاد طه الفشنی

نوشته شده در 89/4/17:: 12:22 عصر

امام علی(ع) به مالک اشتر

ای مالک!

اگر شب هنگام کسی را در حال گناه دیدی،

فردا به آن چشم نگاهش مکن
 
شاید سحر توبه کرده باشد و تو ندانی

نوشته شده در 89/4/17:: 12:22 عصر

در این مقاله از رشته‏ی تعلقات و آشنایی‏های ایرانیان با علی علیه
السلام سخن رفته‏است; نظیر مدارا در اخذ خراج از ایرانیان چه در زمان
پیامبر صلی الله علیه و آله که به یمن گسیل شد و گروهی از ایرانیان در
آنجا مقیم بودند و چه در زمان خلافت‏خویش; خونخواهی آن حضرت از هرمزان
ایرانی; اجرای عدالت در تقسیم بیت المال میان عرب و عجم و از جمله
ایرانیان در زمان خلافت; حمایت ایرانیان از علی علیه السلام در جنگ جمل .

کلید واژه‏ها: علی علیه السلام، ایرانیان، مدارا، عدالت، جنگ جمل، هرمزان ایرانی، یمن، خراج، بیت المال

1. مقدمه

بی‏تردید موضوع آشنایی ایرانیان با حضرت علی علیه السلام برای هر شیعه‏ای
از اهمیت و جاذبه‏ی بسیاری برخوردار است . حوادث تاریخ ایران و اسلام در
دهه‏های دوم، سوم و چهارم از سده‏ی نخست ه . ق، بسترهای مناسبی برای
آشنایی ایرانیان با آن بزرگ مرد تاریخ بشر فراهم ساخت .

2. دیدار «الابناء» با علی (ع)

به سال دهم ه . ق پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله، علی علیه
السلام را به یمن گسیل داشت تا امور آن منطقه را سامان بخشد و خراج ایشان
را جمع آورد . در آن زمان، در یمن طبقه‏ای وجود داشت که اعراب به آنها
«الابناء» و گاه «بنی‏الاحرار» می‏گفتند . آنان در جامعه‏ی یمن از جایگاه
خاصی برخوردار بودند و همواره به آزادگی و شرافت اتصاف داشتند . اینان
ایرانی نژادهایی بودند که اجدادشان از جانب خسرو انوشیروان برای یاری مردم
یمن و حمیریان تحت‏ستم حبشیان، به آن دیار اعزام شده بودند و آنان پس از
درهم شکستن حبشی‏های مهاجم در همان جا سکنا گزیدند . سال‏ها بعد بر اثر
آمیزش آنان با ساکنان بومی عرب، نسلی پدیدار شد که به «الابناء» یا
«بنی‏الاحرار» به معنای «فرزندان ایرانیان‏» یا «پسران آزادگان‏» شهرت
یافتند . (1)

حضور علی علیه السلام در یمن در سال دهم هجری، این امکان را در اختیار
الابناء ایرانی‏نژاد قرار داد تا از نزدیک با سیره‏ی انسان‏دوستانه،
کریمانه و بزرگوارانه‏اش آشنا شده و از همان جا دوستی و محبت او را در
دل‏های خویش جای دهند . الابناء پس از آشنایی با علی علیه السلام اسلام
آورده و فیروز را از جانب خود به مدینه فرستاده، مراتب ایمان و وفاداری
خود را به پیامبر صلی الله علیه و آله عرضه داشتند . (2)

3. فتوحات اسلامی پس از رحلت پیامبر(ص)

پس از رحلت رسول گرامی اسلام، دو اتفاق بزرگ رخ داد که تاثیرات شگرفی در سرنوشت آینده‏ی اسلام و مسلمین داشت:

یکی ماجرای سقیفه و دیگر، پدیده‏ی فتوحات . بزرگترین اشتباه و انحرافی که
در سقیفه [صفر سال 11 ه . ق] انجام گرفت، تغافل، تجاهل و به فراموشی سپردن
واقعه‏ی غدیر بود . غدیر به اهلیت و صلاحیت علی علیه السلام برای جانشینی
رسول خدا صلی الله علیه و آله اشعار داشت . اما حوادث سقیفه به گونه‏ای
دیگر رقم خورد و با انتخاب ابوبکر به خلافت، به واقع زاویه‏ی انحرافی آغاز
گشت، که در سال 61 ه . ق با کشتار فرزندان رسول خدا صلی الله علیه و آله،
به نقطه‏ی اوج خود رسید . اما حادثه‏ی مهم دیگر که در مبحث ما می‏گنجد،
آغاز فتوحات در دوران خلافت ابوبکر بود . هدف فتوحات، گسترش اسلام و از
میان بردن سدها و موانع سیاسی موجود جهان آن روزگار بود که نمی‏گذاشتند
پیام اسلام به گوش جان امت‏های دیگر برسد . اندیشه و طرح فتوحات اساسا سه
خواستگاه مهم داشت:

نخست; جوهر اسلام که دینی بود متمم و مکمل ادیان دیگر و طبعا آیین جهانی که همه‏ی ابنای بشر را مورد خطاب خود قرار می‏داد .

دوم; سیره‏ی عملی پیامبر در جهت معرفی اسلام به خارج از مرزهای
شبه‏جزیره‏ی عربستان که نمونه‏ی بارز آن دعوت خسرو ایران، قیصر روم و
مقوقس مصر به پذیرش این آیین بود .

سوم; ارضای حسن جاه‏طلبی و زیاده‏خواهی برخی از امیران و خلیفگان و برطرف
کردن مشکلات اقتصادی که از سرزمین خشک عربستان ناشی شده بود .

اینها عواملی بودند که ذهن و اندیشه و همت عرب را که تا پیش از اسلام به
تنافسات خونین قبیله‏ای در حوزه‏های محدود، معطوف بود، به تسخیر
سرزمین‏های دور و نزدیک متوجه ساخت . (3)

4. فتح ایران و پیدایش طبقه‏ی موالی

با شروع فتوحات در زمان خلافت ابوبکر، کرانه‏های جغرافیای اسلام، به
سمت‏شرق و شمال و غرب گسترش یافت . در مدتی اندک ایران، شام و مصر فتح
شدند . فتح ایران تقریبا در خلال دهه‏ی 12 تا 22 ه . ق، تکمیل شد .

نخستین پیروزی قاطع در برابر ایرانیان در اوایل خلافت عمر در سال 16 ه . ق
در قادسیه صورت پذیرفت . (4) علی علیه السلام نیز از آغاز طراحی این
عملیات بزرگ در مدینه، در جریان قرار گرفته بود . به گفته‏ی طبری و بر
اساس خطبه‏ی 145 نهج‏البلاغه، آن حضرت پیشنهادهای سودمندی را نیز در
این‏باره به خلیفه‏ی دوم عرضه کرد . با فتح ایران بسیاری از خاندان‏های
ایرانی در جوار اعراب و یا حتی در درون بافت و ساختار جامعه‏ی اعراب، تحت
عنوان «موالی‏» جای گرفته و از آن پس به عنوان طبقه‏ای نوظهور در جامعه‏ی
اسلامی جایگاه خاصی را به خود اختصاص دادند و رابطه‏ی موالی با اعراب فاتح
الزاما رابطه ارباب و رعیت و خواجه و برده نبود; بلکه در بیشتر موارد
خاندان‏های ایرانی با خاندان‏های عرب پیمان ولاء و دوستی (موالی موالاة)
داشتند تا مکانیسم روابط اجتماعی خود را در قالبی استوار و مناسب انتظام
بخشید . (5)

با وجود این، خاندان‏های ایرانی از روح تعرب و عصبیت عربی، که هنوز از
جامعه‏ی اسلامی رخت‏بر نبسته بود، رنج می‏بردند . این روحیه که حتی خلیفه
دوم و سوم نیز از آن بی‏بهره نبودند، گاه عرصه را بر موالی ایرانی تنگ و
دشوار می‏ساخت . شاید بتوان ترور عمر توسط ابولؤلؤ (فیروز ایرانی) (6) را
به سال 23 ه . ق واکنش در برابر این فشارها تلقی کرد .