اعمال روز عرفه: برای روز عرفه چندعمل وارد شده است: 1ـ روزه گرفتن; که پاداش فراوانی دارد. ولی اگر روزه در آنروز سبب ضعف و ناتوانی جهت دعا و انجام اعمال و عبادات روز عرفه شود ترک آن بهتر است!(5) (البتّه روزه مربوط به کسانی است که در وطن هستند یا قصد اقامت ده روز کردهاند). 2ـ غسل کردن قبل از غروب آفتاب.(6) 3ـ زیارت امام حسین(علیه السلام)،که زیارت آن حضرت در روز عرفه طبق روایتی از امام صادق(علیه السلام) پاداش حج و عمره بسیار، و جهاد فراوان دارد.(7) در روایت دیگری از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که خداوند در روز عرفه، توجّه خاصّی به زائران قبر امام حسین(علیهالسلام) دارد، حاجاتشان را برآورده می سازد و گناهانشان را می آمرزد.(8) درحدیث دیگری از سه امام بزرگوار، حضرت امام صادق و امام کاظم و امام رضا(علیهم السلام) آمده است که هر کس روز عرفه به زیارت امام حسین(علیه السلام) برود، خداونداو را با ایمان محکم همراه با اطمینان باز می گرداند.(9) به هر حال، همان گونهکه «سیّد بن طاووس»، در «اقبال» فرموده است: احادیث در فضیلت زیارت امام حسین(علیه السلام) در روز عرفه، متواتر است.(10) به همین دلیل سیل مشتاقان در این روز به سویمرقد آن حضرت سرازیر می شود. زیارت مخصوص امام حسین(علیه السلام) در روز عرفه،در بخش زیارات (صفحه 423) ذکر شد. 4ـ پس از نماز عصر، و قبل از آن که دعاهایروز عرفه را بخواند، دو رکعت نماز در زیر آسمان، بجا آورد و به گناهان و خطاهای خود اعتراف کند، که امام صادق(علیه السلام) فرمود: هر کس چنین کند، پاداش کسانی که درسرزمین عرفاتند، را خواهد داشت و گناهانش آمرزیده گردد.(11) مرحوم «شیخ کفعمی» کیفیّت نماز را این گونه آورده است: پس از آن که نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجودنیکو، بجا آوردی، دو رکعت نماز بخوان ; در رکعت اوّل بعد از سوره حمد، سوره توحید (قل هو اللّه احد) و در رکعت دوم، پس از سوره حمد، سوره قُل یا اَیُّهَاالْکافِرُون را بخوان. بعد از آن نیز چهار رکعت نماز بگزار (هر دو رکعت به یک سلام). و در هر رکعت بعد از سوره حمد، پنجاه مرتبه سوره توحید را بخوان (که نمازامیرالمؤمنین نیز به همین صورت است) آنگاه این تسبیحات را که از رسول خدا نقل شدهاست و «سیّدبن طاووس» آن را در «اقبال» آورده، بخوان: سُبْحانَ مَنْ فِیالسَّماءِ عَرْشُهُ... (این تسبیحات را در اعمال شب عرفه ذکر کردیم).
و بمیراند و بمیراند و زنده کند و اوست زنده ای که نمیرد هر چه خیر است بهدست اوست و او بر همه
شَیْء قَدیرٌ.
چیز تواناست.
ده مرتبه
اَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذی لا اِلـهَ اِلاّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ،وَاَتُوبُ اِلَیْهِ.
آمرزش خواهم از خدایی که معبود به حقی جز او نیست کهزنده و پاینده است و به سویش توبه کنم.
ده مرتبه یا اَللهُ ـ ده مرتبه یارَحْمنُ ـ ده مرتبه یا رَحیمُ ـ ده مرتبه یا بَدیعَ السَّمواتِ وَالاَْرْضِ، یاذَاالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ ـ ده مرتبه یا حَیُّ یا قَیُّومُ ـ ده مرتبه یا حَنّانُیا مَنّانُ ـ ده مرتبه یا لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ ـ ده مرتبه آمینَ. پس آنگاهبگو:
اَللّـهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ یا مَنْ هُوَ اَقْرَبُ اِلَیَّ مِنْحَبْلِ الْوَریدِ، یا مَنْ یَحُولُ
خدایا از تو خواهم ای کسی که او نزدیکتراست به من از رگ گردن ای که حائل شود
بینا است از تو خواهم که درود فرستی بر محمّد و آل محمّد.
آنگاه حاجت خود را از خداوند طلب کن که برآورده خواهد شد، ان شاءاللّه.(12) (دعای کوتاه بالا دعای بسیار پرمحتوایی است که سزاوار است انسان هر زمان که حالدعا پیدا کند از آن بهره گیرد و همچنین در قنوت های نماز می توان از آن استفاده کرد; دعایی است که جمله های آن غالباً از آیات قرآن گرفته شده و صفات جمال و جلالخداوند در آن منعکس است).
مرحوم «کفعمی» در ادامه می افزاید: پس از آن اینصلوات را بخوان; امام صادق(علیه السلام) فرمود: هر کس بخواهد محمّد و آل محمّد رابا صلوات بر آنان مسرور و خشنود سازد، این صلوات را بخواند(13):
زمان ومدت آن را به فنا نکشاند و قطعش نکند «هرگز» و بزرگ است خدا بهترین آفریدگان.
بار دیگر همین دعا را بخوان، ولی بجای سُبْحانَ اللّهِ قَبْلَ کلِّ أَحَد،بگو: وَ الْحَمْدُ لِلّه قَبْلَ کُلِّ اَحَد، و هر جا که کلمه سُبْحانَ اللّه دارد; به جای آن اَلْحَمدُ لِلّه بگو و دعا را تا آخر بخوان.
برای بار سوم ازابتدا شروع کن ولی این بار به جای سُبْحانَ اللّهِ، بگو: لا إِلهَ إلاّ اللّه. مثلاً بگو: لا إله إلاّ اللّه قَبْلَ کُلِّ أَحَد...
در مرتبه چهارم، دعارا از ابتدا شروع کن و تا آخر بخوان، ولی به جای سبحان اللّه بگو أللّه اکبر. مثلاً می گویی: أللّه أکبر قَبلَ کلِّ أحد...
سپس دعای أللّهُمَّ مَنْ تَعَبَّأوَ تَهَیَّأَ را بخوان (که در اعمال شب جمعه، صفحه 966 خواهد آمد).(14)
آنگاه با نهایت خشوع و فروتنی، دعای چهل و هفتم «صحیفه سجّادیّه» را بخوانکه بسیار دعای گران قدر و ارزشمندی است.(15)
اعمال این شب عبارت است از : 1ـ احیای شب دهم ذی الحجّه کهاز شب های بابرکت و ارزشمندی است. نقل شده است که حضرت امیر مؤمنان علی(علیهالسلام) این شب را احیا می داشت.(1) اعمال این شب عبارت است از : 1ـ احیایشب دهم ذی الحجّه که از شب های بابرکت و ارزشمندی است. نقل شده است که حضرت امیرمؤمنان علی(علیه السلام) این شب را احیا می داشت.(1) 2ـ غسل کردن در این شبمستحب است.(2) 3ـ در این شب زیارت امام حسین(علیه السلام) مستحب است، و درروایتی از امام صادق(علیه السلام) آمده است که هر کس در چنین شبی امام حسین(علیهالسلام) را زیارت کند، گناهانش آمرزیده می شود.(3) 4ـ در این شب این دعا رابخواند: یا دائِمَ الْفَضْلِ عَلَی الْبَرِیَّةِ، یا باسِطَ الْیَدَیْنِبِالْعَطِیَّةِ، یا صاحِبَ ای کسی که فضل و بخششت بر خلق دائمی است و ای آن کهدو دست احسانت به عطابخشی باز است ای صاحب الْمَواهِبِ السَّنَیِّةِ، صَلِّعَلی مُحَمَّد وَ آلِهِ خَیْرِ الْوَری سَجِیَّةً، وَ اغْفِرْ لَنا بخششهایارجمند درود فرست بر محمّد و آلش که بهترین مردمند در سرشت و نهاد، و بیامرز ما را یا ذَالْعُلی فی هذِهِ الْعَشِیَّةِ.(4) ای خدای بلند مرتبه در این شب.